چطور فارسی را خلاق تدریس کنیم؟

برای آموزش و پرورش آرزو دارم که کاش شرایطی را فراهم کند که هر کس، مطابق رشته ی تخصصی خودش، در مدرسه تدریس کند تا بار علمی دانش آموزان را بالا برود.

 

با سلام و احترام خدمت شما خانم دمرچلی عزیز و گرامی؛ خیلی خوشحالیم از مصاحبت با شما و سپاسگزاریم که وقت گرانقدرتون رو در اختیار ما میگذارید.

برای شروع مصاحبه، لطفاً یک بیوگرافی مختصر از خودتون بفرمایید.

بنده اکرم دمرچلی، کارشناس زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه الزهرا تهران هستم. نزدیک به ۱۴ سال است که مدرس ادبیات برای مقطع ابتدایی در مدارس و مدرس ادبیات برای مقاطع راهنمایی و دبیرستان در آموزشگاه ها هستم و همچنین مولف سه کتاب فارسی، به قرار زیرمی باشم:

  • کتاب ادبیات تخصصی ابتدایی ویژه ی تمام همکاران برای آموزش فارسی ابتدایی و راهنمایی شامل تمام نکات دستوری و ادبی.
  • کتاب بیا نویسنده شویم ( کتاب  کار و تمرین فارسی پایه ی پنجم ) شامل درسنامه ی کامل و اصولی درس به درس و سوالات مربوط به آن درس.
  • کتاب بیا نویسنده شویم ( کتاب  کار و تمرین فارسی پایه ی ششم) شامل درسنامه ی کامل و اصولی درس به درس و سوالات مربوط به آن درس.

خیلی هم عالی.

1-بعنوان سوال اول بفرمایید از نگاه شما یک معلم موفق چه ویژگی هایی باید داشته باشد؟

بنظر من یک معلم موفق کسی است که همیشه در تلاش است؛ هم برای آموختن علم جدید و هم برای آموزش دادن آن به دانش آموزان. یعنی هر روز باید روش‌های جدید تدریس را یاد بگیرد. بنابراین یکی از مهمترین ویژگی های یک معلم موفق از نظر من، همیشه بدنبال روش‌های جدید تدریس بودن است. شاخصه ی دیگر معلم موفق از نگاه من، توانمندی معلم در مدیریت کلاسداری و برقراری رابطه ی خوب او با دانش آموزان است.

 

 

2- ویژگی های یک معلم قوی را نام ببرید ؟

یک معلم قوی، معلمی است که کاملاً مسلط به حوزه ای که تدریس می کند، باشد. یعنی بداند دانش آموزش، در یکسال قبل و بعد از امسال، چه چیزهایی آموخته و چه چیزهایی را سال بعد، خواهد آموخت. این یک تصور اشتباه است که معلم فکر کند با بالا بردن صدایش در کلاس، می تواند دانش آموزان را کنترل کند. یک معلم قوی، خوب میداند که رفع نیاز عاطفی دانش آموز، برگ برنده ی او در برقراری یک ارتباط خوب و اصولی با دانش آموز است. به همین خاطر است که گفته شده درس معلم گر بود زمزمه ی محبتی، جمعه به مکتب آورد طفل گریز پای را. یعنی این ارتباط عاطفی، باید بین من معلم و دانش اموز برقرار شود که دانش آموز انگیزه ی گوش فرا دادن به درس معلم را داشته باشد. ما بارها شاهد بودیم که ایجاد علاقه ی بین معلم و دانش آموزی با عملکردی ضعیف، باعث پیشرفت تحصیلی او در درس شد. فی المجموع باید خدمتتان عرض کنم بنظر من برای معلم قوی و موفق بودن، برقراری ارتباط خوب با شاگردان و مدیریت کلاس، به تدریس ارجحیت دارد.

 

 

3- نظرتان در مورد اهمیت پرورش چیست ؟

اسم وزارتخانه ی ما آموزش و پرورش است، یعنی آموزش در کنار پرورش. آموزش بدون تربیت و پرورش، هیچ فایده ای ندارد. یک دانشمند بی ادب، به درد هیچ جامعه ای نمیخورد. مهمترین نکته ای که بنده همیشه در همه کلاس هایم به آن تاکید میکنم، اول رعایت ادب و نزاکت دانش آموز، نوع رفتار و گفتار او و بعد وضعیت درسی آنهاست. در جلسات دیدار با اولیا، همیشه متذکر میشوم، چیزی که در وهله ی اول مورد توجه و رصد دیگران قرار می گیرد، رفتار و منش آن دانش آموز است. چون به عقیده ی من، علاوه بر خانواده، معلم هم مسئول تربیت بچه هاست و اگر کوتاهی از سمت دانش آموز دیده شود، علاوه بر خانواده، معلم و مدرسه ای که دانش آموز در آن تحصیل می کند هم زیر سوال می رود. بنابراین مساله ی پرورش دانش آموز، بسیار بسیار مهم است و خوشبختانه در نظام آموزشی جدید ما، مهارت های زندگی، سرلوحه ی آموزش ماست.

 

4- به نظر شما معلمی در آینده چه فرقی می کند ؟

معلمی از گذشته دارای جایگاهی والا در بین همگان و بسیار مورد توجه و احترام عام و خاص بوده است. یک معلم برای اینکه بتواند همچنان جایگاه خود را حفظ کند، باید روش های تدریس خود را منطبق با تکنولوژی و فناوری های روز دنیا کند و در آینده ای نزدیک ممکن است، روزی فرا برسد که امر تدریس برای معلم بدون استفاده از فناوری و ابزارهای آموزشی، عملا ً غیرممکن باشد.

 

5- فناوری اطلاعات چه کمکی به آموزش کرده است ؟

مسلماً فناوری های اطلاعات به دانش آموزان کمک شایانی می کند. فناوری اطلاعات، باعث شده کلاس از حالت معلم محوری صرف و روش تدریس سخنرانی، که گاهاً باعث خستگی دانش آموزان می شود، خارج شده و با ایجاد تنوع در تدریس، باعث ایجاد علاقه و انگیزه ی بیشتر در دانش آموزان می شود.

 

6- مدرسه شما چقدر از شبکه های اجتماعی برای اطلاع رسانی و بهبود کیفیت خودش استفاده می کند؟

خداروشکر چون مدرسه ی ما، یک مدرسه ی غیر دولتی است و مدیر و موسس آن، از پرسنل آموزش و پرورش هستند و به این درک رسیده اند که بچه های برای آموزش خوب به چه امکاناتی نیاز دارند، سعی کرده اند که آن امکانات را برای مدرسه مهیا کنند. تعدادی از معلمین مدرسه ی ما از تدریس خود در شبکه اجتماعی اینستاگرام استفاده می کنند.

 

7- چه آرزویی برای آموزش و پرورش دارید؟

باید خدمتتان عرض کنم بنده در دانشگاه الزهرا تهران، رشته ی زبان و ادبیات فارسی خواندم و خداروشکر الان دارم در مدرسه،همین رشته ی تخصصی خودم را تدریس میکنم. برای آموزش و پرورش آرزو دارم که کاش شرایطی را فراهم کند که هر کس، مطابق رشته ی تخصصی خودش، در مدرسه تدریس کند تا بار علمی دانش آموزان را بالا برود. من معلم، اول باید خودم بر یک موضوع، تسلط و تخصص داشته باشم تا بتوانم آنرا به شکل مفهومی و درست، به دانش آموزم منتقل کنم. امیدوارم آموزش و پرورش شرایطی را مهیا کند که دانشجو-معلم های عزیز عملکردی در دانشگاه آموزش ببینند و راه و رسم کلاسداری و مدیریت کلاس را در دانشگاه بخوبی فرا بگیرند.

 

 

8- بنظر شما وجود معلم خصوصی برای دانش آموز، یک فرصت یا یک معضل تلقی می شود؟

بنظر من اگر شرایط مالی خانواده، اجازه دهد، وجود معلم خصوصی برای دانش آموزی که نیاز بیشتری به آموزش دارد، اتفاقاً یک فرصت خیلی خوب  بحساب می آید. ولی باز تأکید دارم که اگر همه همکاران، در کلاس درس، همه ی همّ و غم خود را بر این بگذارند که دانش آموزان، سر کلاس درس، مطالب را بخوبی فرا بگیرند و نیازی به معلم خصوصی پیدا نکنند ولی در مواردی که احساس نیاز به معلم خصوصی باشد، بنظرم بسیار هم، پرفایده و خوب است.

 

  9- بنظر شما دانشگاه های تربیت معلم تا چه حد می تواند برای آموزش معلم تاثیرگذار باشد؟

به طور معمول، متقاضیان معلمی، از دانشگاه های تربیت معلم، فارغ التحصیل می شوند ولی بنظر من، برای معلم شدن، هر قدر هم دانش داشته باشید و کلاس بگذرانید، باز هم بشکلی جدی، نیازمند تجربه ی عملی کلاسداری و مدیریت کلاس هستید. ولی خب حقیقتاًً هم نمی توان منکر تاثیرات مثبت دانشگاه تربیت معلم، در آموزش اصولیِ روش ها و فنون تدریس؛ منطبق با نظام جدید توصیفی، به دانشجو- معلمان شد،ولی مدیریت کلاس و شیوه ی صحیح برخورد با دانش آموزان و اولیا، از نکات مهمی هستند که فقط در اثر تجربه، حاصل می شوند.

 

10- چه ارتباطی بین روش تدریس شما و سبک یادگیری دانش آموز وجود دارد؟

من همیشه ملاک تدریسم را بر این اصل می گذارم، که دانش آموز من، هیچ اطلاعات و دانشی نسبت به آن موضوع در حال تدریس ندارد و از آموزش پایه ای ترین نکات، برای آغاز تدریسم، شروع میکنم. به همین خاطر، همیشه در تدریسم، تکرار و تمرین مباحث گذشته دارم تا اگر احیاناً دانش آموزی، مطلبی را که در گذشته فراگرفته بود را، ازیاد برده باشد، مجدداً برایش یادآوری شود.

کلاس درس من، معلم-محور نبوده و از خود دانش آموزان، برای تدریسم کمک می گیرم. مثلاً وقتی می خواهم قالب شعری را تدریس کنم، در حین تدریس، گریزی می زنم به قالب های شعری که دانش آموزان در سال های گذشته، آموخته اند، و با مشارکت و طرح پرسش از بچه ها، تدریس مطلب جدیدم را ادامه می دهم. با این روش تدریس، علاوه بر تدریس مطلب جدید، یک گزینش و ارزشیابی شفاهی هم از دانش آموزانم انجام می دهم و سطح اطلاعات و دانش آن ها را با طرح سوالاتم، محک می زنم.

کلاس درس من، دانش آموز- محور است. خود دانش آموز، با طرح سوال و جوابهایی که سر کلاس درس مطرح می کنیم، به اکتشاف می رسد. این شیوه ی تدریس، بهترین بازدهی را در کلاس درس من، داشته است.

 

 

11- ضرورت آموزش تدریس برای معلمان تازه کار  چیست؟

بنظر من، ما به تعداد معلم ها، روش تدریس داریم و بسیار لازم وضروریست که معلمان تازه کار، از روش های تدریس همکاران باسابقه تر خود یا حتی معلمان جوانی که ایده و خلاقیتی نو و خوب برای تدریس خود دارند، بهره بگیرند.

 

 

با تشکر از شما همکار گرامی. برای شما معلم خلاق و فرهیخته، آرزوی سلامتی و موفقیت روزافزون داریم.

 

روش تدریس بارش فکری؛ طوفانی در متدهای جدید آموزش

برای دریافت این مقاله، کلیک کنید.

 

 

مدیران، موسسان، معلمان، اساتید، فعالان آموزشی و فرهیختگان گرامی، در صورت تمایل به انجام مصاحبه

با خبرگزاری مدارس آینده (IFS)، فرم دعوت به مصاحبه را پر کنید.

برای دریافت فرم دعوت مصاحبه، اینجا کلیک کنید.