در آموزش و پرورش امروز کشور ما، آموزش در کلاس های درس ، معمولاً معلم محور بوده، در حالیکه در جوامع پیشرفته، بارش فکری و پرورش تفکر خلاق در دانش آموزان، از رویکردهای اصلی آموزش و پرورش جهان است.
با سلام و احترام خدمت شما خانم نورانی عزیز و گرامی؛ خیلی خوشحالیم از مصاحبت با شما و سپاسگزاریم که وقت گرانقدرتون رو در اختیار ما میگذارید.
برای شروع مصاحبه، لطفاً یک بیوگرافی مختصر از خودتون بفرمایید.
با عرض سلام و ادب خدمت شما. بنده سمانه نورانی هستم. در سال 1368، در یک خانواده ی فرهنگی در مشهد متولد شدم. کارشناسی پیوسته علوم اجتماعی و همچنین فوق دیپلم تربیت کودک هستم. امسال (یعنی سال 1398)، یازدهمین سال تدریسم می باشد و در همه ی این سال ها، معلم کلاس اول بوده ام. خداروشکر در سال های 1395 و 1397، بعنوان معلم برگزیده ی ناحیه 3 مشهد انتخاب شدم.
لازم به ذکر است که مادر عزیزم هم از مدیران و آموزگاران برجسته ی مشهد بوده اند و بیشتر سال های کاری خود را در روستاهای مشهد، مشغول به فعالیت بوده اند.
1- از نگاه شما یک معلم موفق چه ویژگی هایی باید داشته باشد؟
یک معلم موفق، این را بخوبی می داند که دانش آموز، علاوه بر نیازهای علمی، به نیازهای معنوی و اخلاقی هم احتیاج دارد و او در جایگاه یک معلم، می بایست فرصت های مناسبی را برای ایجاد احساس امنیت در دانش آموز فراهم نماید. معلم باید این توانمندی را داشته باشد که روی تمام دانش آموزان اثر بگذارد؛ چه دانش آموزان با انگیزه و چه بی انگیزه.
یک معلم موفق میداند که کار او فقط درس دادن نیست بلکه او باید قادر باشد یادگیری را برای دانش آموز، آسانتر کند و همیشه بدنبال روش های یادگیری متعدد باشد.
2- ویژگی های یک معلم قوی را نام ببرید؟
من ویژگی های یک معلم قوی را در این چند مورد خلاصه میکنم.
یک معلم قوی، معلمی است که باعث وسعت قدرت خیال پردازی دانش آمورزان در درس می شود و همیشه مشوق خوبی برایشان است. برای همه دانش آموزان بطور یکسان احترام قائل است. یک معلم قوی، سعی می کند در کسب مهارت های جدید در معلمی و روش تدریس اش، کوشا باشد تا بتواند جوابگوی نیازهای متفاوت همه دانش آموزان باشد.
یک معلم موفق، انتقاد پذیر است. همیشه با خوش رویی، پذیرای ایده ها و نظرات سازنده ی دانش آموزانش است. صبور است و به تفاوت های فردی دانش آموزان با هم توجه دارد.
3- معلمین چطور می توانند با دانش آموزان رابطه ی بهتری برقرار کنند؟
بنظر من، یک معلم برای برقراری رابطه ی خوب با دانش آموزان، باید از تکنیک های توجه به تفاوت های فردی و بزرگنمایی نکات مثبت، بهره بجوید. اگر معلم بخواهد نقطه ی ضعف و اشتباه دانش آموزی را در یک مورد خاص به او متذکر شود، ابتدا باید به تعریف و تشویق نقاط مثبت او پرداخته و بعد با لحنی مناسب، به بیان نقطه ی ضعف او بپردازد، نه اینکه از همان ابتدا، مستقیماً نقاط ضعفش را مطرح کند و باعث کاهش اعتماد بنفس دانش آموز شود.
بعنوان مثال اگر معلم بخواهد اشتباهات املایی دانش آموز او را به او متذکر شود، اگر دانش آموز، خط خوبی داشت، اول می گوید آفرین به تو، بسیار خوش خط و خوانا نوشتی، ولی این کلمات را اشتباه نوشتی، آن را اصلاح کن. به این طریق، دانش آموز، بهتر و راحت تر با اشتباهاتش را پذیرفته و در صدد جبران و رفع آنها برمی آید.
4- نظرتان در مورد اهمیت پرورش چیست؟
بنظر من، هدف از مدرسه رفتن دانش آموز، فقط درس خواندن نیست، بلکه هدف اصلی، پرورش آنهاست. فرزندان ما با ورود به مدرسه، اولین تجربه ی حضور در اجتماع را پیدا می کنند و آموزه هایی نظیر اخلاق مداری و انسانیت ، مهارت های زندگی ، مسئولیت پذیری، کار گروهی ، قدرت تصمیم گیری ، مدیریت استرس ، همکاری و ابتکار را در مدرسه می آموزند.
در زمینه ی آموزش نیز، مهم است که معلم، به تلاش دانش آموز اهمیت دهد ، نه به نمره ای که کسب می کند. و پیشرفت هر دانش آموز را با خود او مقایسه کند ، نه با فرد دیگر.
مدرسه ی ایده آل، مدرسه ای است که در درجه ی اول بتواند استعداد و توانمندی های دانش آموزانش را کشف کند و به شکل کاملاً هدفمند و اصولی، باعث پرورش و شکوفایی استعدادهای خاص آن دانش آموز شود.
5- به نظر شما معلمی در آینده چه فرقی می کند ؟
در آموزش و پرورش امروز کشور ما، آموزش در کلاس های درس ، معمولاً معلم محور بوده، در حالیکه در جوامع پیشرفته، بارش فکری و پرورش تفکر خلاق در دانش آموزان، از رویکردهای اصلی آموزش و پرورش جهان است.
در این سیستم آموزشی، دانش آموز، خودش باید تفکر کند و مستقیماً تجربه نماید. این روش، باعث افزایش اعتماد بنفس و خلاقیت دانش آموز نیز می شود. با این توصیفات فکر میکنم آموزش در آینده، بیشتر دانش آموز محور است تا معلم محور.
6- فناوری اطلاعات چه کمکی به آموزش کرده و آیا توانسته دانش آموزان را به مدرسه علاقه مند کند ؟
بنظر من، ایجاد تنوع در تدریس و استفاده از انواع فناوری ها به خصوص فناوری اطلاعات در آموزش، علاوه بر افزایش جذابیت مفاهیم دروس برای دانش آموز، در کاهش حواس پرتی او نیز بسیار موثر است. در واقع وجود فناوری در کلاس درس، با افزایش جذابیت تدریس، از خشک بودن کلاس درس و یکطرفه شدن تدریس جلوگیری می کند.
نتایج مطالعات نشان می دهد که معلمان ماهر و توانمند در حوزه ی کاربرد فناوری اطلاعات، بهتر می توانند دانش آموزان را در یادگیری، هدایت کنند. حل مسئله و مهارت های سطح بالای تفکر، تفسیر و تحلیل اطلاعات، مدیریت زمان و توانایی اولویت بندی مهارت ها در فضای اطلاعاتی و جامعه جهانی مبتنی بر اطلاعات، توسعه می یابد و این منوط به این است که معلمان و دانش آموزان بتوانند به نحو موثر و اصولی، از فناوری، استفاده کنند.
7- برای آموزش و پرورش چه آرزویی دارید؟
آرزو دارم مدارس، استعدادهای شغلی هر دانشآموز را حداکثر تا ۱۵ سالگی، کشف و وی را به مسیر درست حرفهای هدایت کنند.
آرزو دارم نظام تربیتی و پرورشی ما درک کند که نسلهای جدید را نمیتوان با فشار و تنها با سخنرانیهای یکطرفه و غیرتعاملی، هدایت و ارشاد کرد.
آرزو دارم تحصیل، به معنای واقعی کلمه، برای همه دانش آموزان کشور رایگان باشد و میان کیفیت خدمات آموزشی و پرورشی در پایتخت و یک شهر کوچک کشور، تفاوت چشمگیری وجود نداشته باشد.
8- بنظر شما وجود معلم خصوصی برای دانش آموز، یک فرصت یا یک معضل تلقی می شود؟
به گفته محققین، تدریس خصوصی (تک به تک)، در یادگیری کودکان، تاثیر بیشتری دارد. این نوع تدریس، مدار ترس در مغز را آرام میکند.
وینود منان (Vinod Menon)، عصبشناس، نویسنده ی ارشد این مطالعه و استاد روانپزشکی و علوم رفتاری دانشگاه استنفورد میگوید: هیجانانگیزترین جنبهی یافتههای ما این است که تدریس خصوصی نه تنها عملکرد را بهبود میبخشد بلکه باعث کاهش اضطراب دانش آموزان نیز میشود.
9- بنظر شما دانشگاه های تربیت معلم تا چه حد می تواند برای آموزش معلم تاثیرگذار باشد؟
باید بگویم مقدم ترین و مقدس ترین راه تربیت معلم در کشور، همین دانشگاه های تربیت معلم هستند. از کشور فرانسه تا مراکش ،از کانادا تا ژاپن، تربیت معلم از همین راه می گذرد. در فرانسه، اگر کسی با فوق لیسانس علوم بخواهد معلم علوم شود، می گویند باید فوق دیپلم را از مراکز آن کشور بگیرد، چون ملاک، حافظه محور بودن نیست بلکه باید بر طبق شرایط آن کشور، آموزش دیده باشد . باید در حیطه های ارزشیابی آموزشی، روانشناسی تربیتی، مشاوره و روش های تدریس خاص و تکنولوژی، آموزشی دوره دیده باشد.
10- چه ارتباطی بین روش تدریس شما و سبک یادگیری دانش آموز وجود دارد؟
روش تدریس من نمایشی نیست بلکه اکتشافی است . تفاوت روش های تدریس نمایشی و اکتشافی با هم در این است که در روش های تدریس نمایشی، مطالبِ آماده، با استفاده از بیان شفاهی یا کتاب و یا کامپیوتر در اختیار یادگیرنده قرار می گیرد؛ در حالی که در روش های اکتشافی، یادگیرنده، خود باید مطالب را پیدا (کشف) کند. در روش های تدریس نمایشی، هدف،انتقال معلومات و مهارت هاست نه پرورش تفکر و خلاقیت؛ در حالی که در روش های تدریس اکتشافی، هدف پرورش تفکر و خلاقیت می باشد.
در یادگیری اکتشافی، دانش آموز باید خودش، مسئله را مشخص کند، راه حل های ممکن را برای آن در نظر بگیرد، این راه حل ها را با توجه به شواهد، آزمایش کند و با توجه به این آزمایش ها، نتیجه گیری های مناسبی به دست آورد و سپس این نتیجه گیری ها را در موقعیت های جدید بکار گیرد و سرانجام به قوانین کلی و قابل تعمیم، دست یابد.
قابل ذکر هست که از نظر دانش آموزان، معلمی که از شیوه های یادگیری از طریق همیاری در آموزش استفاده می کند، معلم بهتری است و آن معلم را، بیشتر دوست دارند.
11- ضرورت آموزش تدریس برای معلمان تازه کار چیست؟
بله ضرورت دارد. هر فردی که وارد به عرصه ی معلمی می شود، باید قبل از هر چیز، آموزش دیده باشد و بتواند تمام چیزهایی که آموزش دیده را بکار ببندد. لازم است که یک معلم تازه کار، اصول و قواعد کار را بداند و نحوه ی برخورد با هر دانش آموز و توجه به خصوصیات فردی تک تک آنها را آموخته باشد.
با تشکر از همکاری و همراهی. شما. برای شما معلم خلاق و فرهیخته، آرزوی سلامتی و موفقیت روزافزون داریم.
روش تدریس بارش فکری؛ طوفانی در متدهای جدید آموزش
برای دریافت این مقاله، کلیک کنید.
مدیران، موسسان، معلمان، اساتید، فعالان آموزشی و فرهیختگان گرامی، در صورت تمایل به انجام مصاحبه با خبرگزاری مدارس آینده (IFS)، فرم دعوت به مصاحبه را پر کنید.
برای دریافت فرم دعوت مصاحبه، اینجا کلیک کنید.