یک معلم موفق، می تواند با تدریسی جذاب، باعث یادگیری بهتر دانش آموزان شود و کاری کند تا دانش آموزان، بهترین لحظات را در مدرسه، سپری کنند.
با سلام و احترام خدمت شما خانم ابراهیمی عزیز و دوست داشتنی؛ خیلی خوشحالیم از مصاحبت با شما و سپاسگزاریم که وقت گرانقدرتون رو در اختیار ما میگذارید.
برای شروع مصاحبه، لطفاً یک بیوگرافی مختصر از خودتون بفرمایید.
با عرض سلام و احترام خدمت شما عزیزان. بنده آیدا ابراهیمی هستم، معلم پایه چهارم ابتدایی در یک مدرسه ی دولتی در جنوب شهر تهران و دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی. مؤلف دو کتاب آموزشی برای دروس ریاضی و فارسی پایه ششم ابتدایی و مفتخرم در سومین دوره ی جشنواره ی دانشجویی پویش که در سال 1397 برگزار شد، بعنوان رتبه ی اول پژوهشگر برتر در کشور و همچنین معلم نمونه در مدرسه ای که در آن مشغول به معلمی هستم، انتخاب شدم.
1- ضمن تبریک خدمت شما بابت کسب این موفقیت ارزشمند، لطفاً بفرمایید چطور شد که پژوهشگر برتر کشور شدید؟
جشنواره پویش جشنواره ای است که هر ساله برای دانشجو - معلمان برگزار می شود. من در سال آخر تحصیلم در دانشگاه فرهنگیان، با ارسال دو کتاب تالیفی خودم و چند نمونه از تدریس های خلاقانه ام که همراه با بازی بود و همینطور ارائه ی پایان نامه ی دوره لیسانسم در دانشگاه تربیت معلم که به اصطلاح به کارنمای معلمی معروف است در سومین دوره ی این جشنواره شرکت کردم که در مجموع، باعث شد بتوانم امتیاز بالایی در آن کسب کنم و در مرحله ی استانی، برگزیده شدم.
در ادامه، در مقابل داوران جشنواره، به دفاعیه از نمونه کارهایی که برای داوری ارسال کرده بودیم، پرداختیم و به سوال و جواب های طرح شده از سمت داوران، پاسخ دادیم و امتیازاتی را کسب نمودیم که ماحصل این فعالیت ها، خداروشکر، کسب بالاترین امتیاز در بین سایر شرکت کنندگان و انتخاب بنده بعنوان پژوهشگر برتر کشور در سال 1397 شد.
2- از نگاه شما یک معلم موفق چه ویژگی هایی باید داشته باشد؟
بنظر من یک معلم موفق کسی است که بتواند با وجود همه سختی ها و محدودیت هایی که وجود دارد، شرایط را بخوبی مدیریت کند و بهترین خروجی و راندمان را ارائه دهد. یک معلم موفق، می تواند با تدریسی جذاب، باعث یادگیری بهتر دانش آموزان شود و کاری کند تا دانش آموزان، بهترین لحظات را در مدرسه، سپری کنند.
3- ویژگی های یک معلم قوی را نام ببرید ؟
یکی از ویژگی های معلم قوی این است که بتواند در کوتاه ترین زمان، بهترین تصمیم را بگیرد. ما یک استادی داشتیم در دانشگاه فرهنگیان، که همیشه یک اصطلاحی را بکار می بردند؛ ایشان می گفتند که معلم قَدَر کسی است که بتواند آنلاین تصمیم بگیرد یعنی خیلی سریع؛ مثلاً زمانی که تصمیم داریم برای تدریس، برنامه ای را اجرا کنیم که در آخرین لحظه، شرایط اجرای آن، مهیا نمی شود، ما بعنوان یک معلم قوی، باید بتوانیم، بسرعت، برنامه ی دیگری را جایگزین آن طرح اولیه کنیم تا زمان مفیدمان را برای تدریس، از دست ندهیم. بنابراین یک معلم قوی، کسی است اولاً ذهن ایده پرداز خوبی داشته باشد و در ثانی، بتواند، بسرعت و بشکلی عالی، ایده هایش را مدیریت کند تا بهترین خروجی را در کارهایش دریافت کند.
4- نظرتان در مورد اهمیت پرورش چیست ؟
در دانشگاه فرهنگیان به ما آموخته اند که آموزش و پرورش مکمل یکدیگرند و جدایی ناپذیرند. بنظرم در مدرسه، باید به مسئله ی پرورش دانش آموز، پررنگ تر از آموزش، پرداخت. زیرا، فرزندان ما قبل از اینکه قرار باشد دکتر، مهندس، معلم و ... بشوند، قرار است انسانی شایسته تربیت شوند و در این جامعه، زندگی کنند.
به همین خاطر، بسیار مهم و ضروری است که دانش آموزان، مهارت های زندگی و اجتماعی را هم بخوبی فرا بگیرند. توانایی نه گفتن، توانایی دفاع از حقوق خود، همه و همه از جمله مواردی هست که در حیطه ی پرورش قرار می گیرد و
اینها به دانش آموز، از جمله وظایف معلمان است. زیرا ماحصل پرورش درست فرزندانمان، داشتن شهروندانی نمونه برای آینده خواهد شد.
5- معلمین چطور می توانند با دانش آموزان رابطه ی بهتری برقرار کنند؟
یک معلم برای برقراری رابطه ی خوب با دانش آموزانش، لازم است نگاه از بالا به پایین را کنار گذاشته و رابطه ای صمیمی و دوستانه با دانش آموز برقرار کند. شاید بعضی از همکاران ما، بر این اعتقاد باشند که داشتن رابطه ی صمیمی با دانش آموزان، باعث می شود مدیریت کلاس، از دست آنها خارج شود ولی من با توجه به تجاربی که خودم در طی سال های تدریسم کسب نمودم، بازخورد مثبتی از برقراری رابطه ی صمیمی و دوستانه با دانش آموزانم دریافت کردم و اتفاقاً همین ارتباط صمیمانه و دوستانه ی بین ما، منجر به ایجاد علاقه و احترام دانش آموز نسبت و همراهی و همکاری بیشتر دانش آموزانم با من شده است. دانش آموزانم چون من را بعنوان دوست خود می دانند، آزادانه و بدون هیچ واهمه ای، درباره ی مسائل مختلف کلاس، اظهار نظر می کنند و حتی با انتقادات سازنده ی خود، باعث ارتقا و رشد من معلم هم می شوند. این امر، خودش کسب نوعی مهارت فردی برای دانش آموزان است که توانمندی در آن، برای زندگی و آینده شان بسیار ضروری و مفید است و ما، هر روز، آن را در کلاس با هم تمرین می کنیم.
6- به نظر شما معلمی در آینده چه فرقی می کند ؟
در پاسخ به این سوالتون که به نظر من معلمی در آینده چه فرقی می کند، باید خدمتتون عرض کنم که نمیخوام بدبینانه به این قضیه نگاه کنم ولی وقتی به دوران تحصیل خودم برمیگردم و خودم را با معلم های خودم در همین 10 سال اخیر مقایسه میکنم، تغییر زیادی مشاهده نمیکنم. چون کتاب و مباحث درسی، واقعا تغییر چندانی نداشته است. حالا شاید سبک کتاب ها، تغییر کرده باشد ولی به عقیده ی من، معلمان، همراه با این تغییر سبک کتاب، تغییر نکردند. بعنوان مثال الان کتاب علوم ما در پایه ششم ابتدایی، سبک کاوشگری است، یعنی تصاویر کتاب زیاد است و متن کم، تا دانش آموزان خودشان از طریق کاوشگری، به علم برسند. ولی هنوز برخی از همکاران ما متاسفانه به دلایل مختلف، از کمبود زمان در نظر بگیرید تا کمبود امکانات و حوصله ی کافی معلم، جزوه می دهند و سوالات خودشان را از همان جزوه مطرح می کنند و این دقیقاً همان کاری است که معلمان ما 10 سال پیش هم از آن تبعیت می کردند. به همین خاطر، بنظر من برای رفع این معضل، آموزش و پرورش باید علاوه بر دادن امکانات به مدارس و معلمان، آموزشِ استفاده از روش های تدریس جدید مبتنی بر فناوری های جدید را هم یاد بدهد تا زمینه ی ایجاد تغییراتی سازنده در معلمی و روش تدریس او در آینده، فراهم شود.
7- فناوری اطلاعات چه کمکی به آموزش کرده است ؟
اگر منظور شما از فناوری اطلاعات امکانات الکترونیکی از قبیل بُرد هوشمند، نرم افزار هوشمند و از این دست ابزارها در مدرسه هوشمند باشد، باید عرض کنم که استفاده ی در حد تعادل آنها، مناسب است چون زیاده روی در آن، نتیجه ی عکس، بدنبال دارد و در پاسخ به این سوالتان که فناوری اطلاعات، چه کمکی به آموزش کرده است باید عرض کنم باعث راحتیِ کار تدریس معلم شده است، مثلاً تأثیری که دیدن یک فیلم آموزشی در انتقال آسان و سریع یک مفهوم خاص به دانش آموز دارد، کاملاً ملموس است. البته باز هم تأکید میکنم که استفاده ی در حد تعادل از این ابزار، می تواند اثربخش و فایده مند باشد.
8- آیا فناوری توانسته دانش آموزان را به مدرسه علاقه مند کند ؟
بله اگر از فناوری، درست و بجا استفاده شود. استفاده از فیلم های آموزشی و برد هوشمند در مدارس هوشمند، باعث ایجاد علاقه در دانش آموزان می شود. گاهی اوقات برای دیدن شهرهایی که دانش آموز آن را ندیده است، یا آزمایشی که شرایط انجام آن مهیا نیست، می توان از فیلم های آموزشی کمک گرفت که باعث جذابیت بیشتر درس و علاقه مندی دانش آموز به درس و آموزش می شود. البته در کنار فناوری، بنده عقیده دارم یک جاهایی هم بجای به نمایش گذاشتن یک فیلم برای آموزش یک مبحث یا موضوع خاص برای بچه ها، می توان از آنها خواست که بصورت گروهی، نمایش (تئاتر) آن موضوع را، برای همکلاسی هایشان بازی کنند که تاثیر بسیار خوبی در ایجاد انگیزه و اشتیاق بچه ها خواهد داشت.
9- بنظر شما وجود معلم خصوصی برای دانش آموز، یک فرصت یا یک معضل تلقی می شود؟
بعضی از دانش آموزان بدلیل تفاوتی که در سبک یادگیری آنها با هم وجود دارد، نمی توانند از طریق آموزش جمعی، بخوبی آموزش ببینند و نیاز به آموزش فردی پیدا می کنند. در مدارس دولتی، متاسفانه با توجه به تعداد زیاد دانش آموز در یک کلاس (حدود 40 نفر) و حجم بالای مطالب درسی، یک معلم نمی تواند برای تک تک دانش آموزان، آموزش فردی داشته باشد. در این میان، برای دانش آموزی که علاوه بر آموزش جمعی سر کلاس درس، بعلت ضعف در یادگیری، نیاز به آموزش فردی پیدا می کند، در صورت مهیا بودن شرایط اقتصادی خانواده اش، بواقع حضور یک معلم خصوصی برای کمک به رفع نیازهای درسی آن دانش آموز ضعیف، بسیار کمک کننده ست و یک فرصت خوب برای او تلقی می شود.
10- بنظر شما دانشگاه های تربیت معلم تا چه حد می تواند برای آموزش معلم تاثیرگذار باشد؟
تجربه ی معلمی من، به بنده اثبات کرده که ورود به حرفه ی معلمی از طریق دانشگاه فرهنگیان بسیار مفید و تاثیرگذار است و باعث کارآمدی بیشتر معلمین دانش آموخته دانشگاه فرهنگیان نسبت به سایر معلمینی است که به شکل های دیگر، به عرصه معلمی، ورود پیدا کرده اند. درست است که تحصیل در دانشگاه فرهنگیان، همراه با تلاش های مستمر و سختی های طاقت فرساست ولی خروجی آن، بسیار عالی است و به زحمت دوران تحصیل مان در دانشگاه فرهنگیان، می ارزد.
11- چه ارتباطی بین روش تدریس شما و سبک یادگیری دانش آموز وجود دارد؟
بنظرم برای نتیجه ی خوب می توانیم، روش تدریس مان را با سبک یادگیری دانش آموز تطبیق دهیم. اکثراً دانش آموزان، چیزی که عینی باشد را خیلی بهتر درک می کنند و یاد می گیرند. معمولاً معلم به مرور زمان، به این تسلط می رسد که چه مفهومی را با چه روش تدریسی به دانش آموز منتقل کند، باعث یادگیری بهتر او خواهد شد.
12-ضرورت آموزش تدریس برای معلمان تازه کار چیست؟
دانش آموخته های دانشگاه تربیت معلم، بخاطر تمارین زیادی که در دوره ی تحصیل و کارآموزی خود انجام می دهند، بواقع بعد از اتمام تحصیل و ورود به معلمی، نیازی به آموزش تدریس مجدد ندارند ولی معلمینی که از طُرق های دیگر مثل آزمون های استخدامی و غیره، وارد حرفه ی معلمی می شوند، برای تسلط بیشتر، حتماً نیازمند آموزش برای تدریس خود می باشند و می بایست دوره های لازم برای معلمی را بگذرانند.
با تشکر از شما همکار گرامی. برای شما معلم خلاق و فرهیخته، آرزوی سلامتی و موفقیت روزافزون داریم.
چگونه باعث بالا بردن میزان رضایت اولیا در مدرسه شویم ؟
برای دریافت این مقاله ی کاربردی کلیک کنید.